تجزیه و تحلیل کتیبه در نگاره¬های شاهنامه شاه طهماسب

چکیده: بدون شک یک اثر هنری گویای شرایط و اوضاع فرهنگی، اجتماعی، سیاسی جامعه و تمدن دوره¬ی خود است. از آنجا که دوره¬ی صفوی، یکی از درخشان¬ترین دوره¬های تاریخی بوده است و مذهب شیعه در ایران در این دوره پایه-گذاری شده است؛ حضور عناصر و مفاهیم مذهبی شیعی در تمامی آثار هنری از جمله: معماری، آثار فلزی، فرش و غیره به وضوح دیده می¬شود. شاهنامه شاه طهماسبی یکی از مفصل¬ترین و با شکوه¬ترین شاهنامه¬های تاریخ است. نگاره¬های موجود در شاهنامه طهماسبی تصاویری از صحنه های جلوس، بزم، رزم و... را به همراه دارد که یکی از بارزترین ویژگی¬های قابل بررسی آن می¬تواند معماری باشد. در جای جای این نگاره ها، عبارت¬های بسیاری بر سردر عمارت ها و ساختمان ها و بر سر تخت پادشاه و حتی پرچم ها و ... قابل مشاهده است. کتیبه در اصطلاح سنگ نبشته یا سنگ نوشته است. کتیبه¬ها سطوحی هستند که معمولاً واقعه¬ی تاریخی بر روی آن کنده¬کاری و یا نوشته شده باشد. اولین عامل وحدت بخشی در کتیبه¬ها، تأکید بر هنر خوشنویسی است، که در پس آن تزئینات جای می¬گیرد. این پژوهش در پی پاسخ به این پرسش است که چه عبارت¬هایی و به چه منظور در کتیبه¬ها دارای ارزش می¬باشد؛ انتخاب و ارتباط خوشنویسی با نوشتار در این شاهنامه در چه حد می¬باشد؟ این پژوهش به مطالعه و بررسی تجزیه و تحلیل کتیبه در نگاره¬های شاهنامه شاه طهماسب پرداخته است. مطالعات انجام گرفته در راستای مفاهیم و عبارات به کار گرفته شده در بناهای دوره¬ی صفوی می¬باشد. نتایج پژوهش نشانگر این است که نسخ و نستعلیق خط غالب در بناها و پرچم¬ها و کتیبه¬های سرآغاز داستان¬ها و کتیبه¬های اشعار است.متن رنگ غالب این عبارات، لاجوردی و طلایی می¬باشد و رنگ خوشنویسی عبارات با سفید انجام شده است. روش تحقیق و گردآوری اطلاعات پژوهش حاضر، به روش کتابخانه¬¬ای می¬باشد.